1. Parola International
Un parola es adoptate in Interlingua, si illo es commun al minus tres del sequente idiomas de controlo: anglese, espaniol, francese, italiano, portugese. Si le parola es commun in a pena duo de iste linguas, su existentia in germano e/o russo es decisive.
2. Alphabeto e Pronunciation
Interlingua se scribe con le alphabeto latin de 26 litteras: abcdefghijklmnopqrstuvwxyz
Le pronunciation in general es classic, con le sequente observationes:
Vocales
Le vocales son pronunciate como in espaniol, portugese, italiano o germano moderne.
a: catto, rosa, pira.
e: puera, femina, ceresia
i: pira, libro, si
o: homine, isto, no, non
u: un, puero, quaderno, russo
Consonantes
c: ante e, i, y es pronunciate como /ts/ e in altere casos como /k/.
g: es dur como in ganiar; sed, in le suffixo -age sona /j/ portugese o francese
h: es aspirate como in anglese.
r: sona como /r/ anglese (red), espaniol (caro), italiano, portugese (caro); ex: soror, mar, flor, corpo, rosa, rego, terra, correcto.
w: sona como /w/ (u breve) in parolas anglese e /v/ in parolas de origine germanic.
x: sona como /ks/.
y: sona /i/ breve ante un vocal, ex: essayo. In altere casos sona /i/, ex: psychologia
z: sona como in anglese, francese e portugese.
Digraphos
ch: sona como /k/ in parolas traditional grecolatin e /sh/ in alteres casos.
cc: sona /kts/ ante e, i, y ex: accento /aktsento/, occider /oktsider/
gu: sona /gw/ como in guerra, guida, ma /g/ in guitarra
ph: sona como /f/, pharmacia
qu: sona como /kw/, ma in le parolas que, qui e derivationes pote optionalmente sonar /ke/ e /ki/
rh: sona como /r/
th: sona como /t/.
ti: non accentuate e non precedite per s, sona /tsi/ con i breve ante vocales; ex:nation
3. Accento Tonic
Il non existe accentos diacritic (signos) in interlingua pro indicar le syllaba tonic. Le accento tonic es natural e historic, e in general coincide con le parolas del linguas de controllo; ex:.
Africa, Atlantico, lingua, genere, articulo, europeo, Europa, centesimo, matras.
Regula General:
Le accento tonic cade sur le vocal ante le ultime consonante. Le -s del plural non affecta iste regula: parola-parolas, autobus - autobuses
4. Articulos
Le articulo definite es: le, es invariabile pro omne casos, generes e numeros.
Le articulo indefinite es: un, es usate a pena in le singular, es invariabile pro omne casos e generes.
5. Adjectivos
Le adjectivos son invariabile in interlingua pro tote le numeros, generes e casos. Le adjectivo pote venir ante o post le substantivo sin alteration del significato del substantivo . In general, le adjectivo de un o duo syllabas veni ante le substantivo.
Grado Positive
Ex.: Bon die. Tres belle libros. Un femina intelligente. Un homine vetule.
Grado Comparative
- equalitate: ...tanto ... como...; ex: Iste alumno es tanto intelligente como celle.
- superioritate: ...plus ... que...; ex: Petro es plus alte que Claudia.
- inferioritate: ...minus ... que...; ex: Claudia es minus alte que Petro.
Grado Superlative
le plus ... de...; ex: Iste sedia es le plus confortabile del camera.
le minus ... de...; ex: Magda es le minus alte del schola.
6. Adverbios
Le adverbios derivate son formate regularmente accrescentante se -mente al adjectivo (-amente se le adjectivo termina in -c); ex: simple-simplemente, basic-basicamente.
Le grados del adverbios se forma como los del adjectivos.
7. Substantivos
Numero
Le plural es formate regularmente accrescentante se -s al singular, si le parola termina in vocal (a, e, i, o, u, y), o -es, si le parola termina in consonante; ex: catto-cattos, flor-flores.
Le parolas estranier, o sia, cellos ancora non "interlinguisates", forma le plural como in le lingua de origine.Generes
Masculin: son parolas que nomina personas e animales del sexo masculin.
Feminin: son parolas que nomina personas e animales del sexo feminin.
Neutre: son parolas que nomina cosas.
Formation del feminino
Le feminino es formate regularmente per le suffixos: -a, -essa e -trice.
Parolas masculin terminate in: -tor, forma le feminino con: -trice; ex: actor - actrice.
Parolas masculin terminate in: -o, -or, forma le feminino con: -a, -ora respectivemente; ex: catto-catta, professor-professora.
Altere casos, le feminino es formate con: -essa; ex: tigre-tigressa, leon-leonessa.
Il existe alcun poc parolas cuje feminino es irregular, ecce los: patre-matre, homine-femina, gallo-gallina, rego-regina, fratre-soror, oncle-amita, tauro-vacca.
Casos
In interlingua solo existe le caso nominative. Vide item 11.
8. Pronomines
| Subjective | Possessive | Objective | Reflexive |
| io tu ille illa illo nos vos illes illas illos | mi tu su su su nostre vostre lor lor lor | me te le la lo nos vos les las los | me te se se se nos vos se se se |
Le verbos son invariabile pro persona e numero.
| Tempores | Termination | Modello: -a | Modello: -e | Modello: -i | ||||
| Infinitivo | -r | amar | vender | venir | ||||
| presente/imperativo | - | ama | vende | veni | ||||
| passate | -va | amava | vendeva | veniva | ||||
| futuro | -ra | amara | vendera | venira | ||||
| conditional | -rea | amarea | venderea | venirea | ||||
| participio presente | -nte | amante | vendente | veniente | ||||
| participio passate | -te | amate | vendite | venite | ||||
Nota2: le verbos cuje infinitivo termina in -er, forma le participio passate -ite.Le tempores composite son formate con le verbo auxiliar: haber e le voce passive con le verbo auxiliar: esser.
10. Numerales
Le numeros son formate logicamente.
| 0 zero 1 un 2 duo 3 tres 4 quatro 5 cinque 6 sex 7 septe 8 octo 9 novem 10 dece | - 1e prime 2e secunde 3e tertie 4e quarte 5e quinte 6e sexte 7e septime 8e octave 9e none 10e decime |
| 11 dece-un 12 dece-duo 13 dece-tres 14 dece-quatro 15 dece-cinque 16 dece-sex 17 dece-septe 18 dece-octo 19 dece-novem | 11e dece-prime 12e dece-secunde 13e dece-tertie 14e dece-quarte 15e dece-quinte 16e dece-sexte 17e dece-septime 18e dece-octe 19e dece-none |
| 20 vinti 21 vinti-un 22 vinti-duo 30 trenta 33 trenta-tres 40 quaranta 50 cinquanta 60 sexanta 70 septanta 80 octanta 90 novanta | 20e vintesime 21e vinti-prime 22e vinti-secunde 30e trentesime 30e trenta-tertie 40e quarantesime 50e cinquantesime 60e sexantesime 70e septantesime 80e octantesime 90e novantesime |
| 100 cento 101 cento un 200 duo centos 212 duo centos dece-duo 300 tres centos 353 tres centos cinquanta-tres 400 quatro centos | 100e centesime 101e cento-prime 200e duo-centesime 212e duo cento dece-secunde 300e tres-centesime 353e tres cento cinquanta-tertie 400e quatro-centesime |
| 1.000 mille 2.000 duo milles 3.000 tres milles 1.000.000 un million 2.000.000 duo milliones | 1.000e millesime 2.000e duo-millesime 3.000e tres-millesime 1.000.000e un-millionesime 2.000.000e duo-millionesime |
Numeros Fractionari
1/2 un medietate
1/3 un tertio (un tertie parte)
1/4 un quarto (un quarte parte)
1/10 un decimo (un decime parte)
1/12 un dece-secundo
1/100 un centesimo
1/1000 un millesimo
1/1000000 un millionesimo
2/5 duo quintos
2/10 duo decimos
3/6 tres sextos
3/14 tres dece-quartos
3/20 tres vintesimos
Operationes Arithmetic
7+4=11 septe plus quatro es (equal a) dece-un.
15-2=13 dece-cinque minus duo es (equal a) dece-tres.
5 x 6=30 cinque vices sex es (equal a) trenta.
10/2=5 dece dividite per duo es (equal a) cinque.
Expressiones Algebric
x = y x es equal a y
x < y x es minor que y
x > y x es major que y
x >= y x es major o equal a y
x <= y x es minor o equal a y
11. Prepositiones
In interlingua solo existe le caso nominativo. Le substantivo si declina per medio de preposition.
- Nominativo(subjecto) e Acusativo (objecto directo): son indentificate per le ordine que illos pare in le phrase; primo veni le nominativo e le accusativo post le verbo; ex:
| Nominativo | Verbo | Accusativo |
| Io | studia | interlingua. |
| Maria | videva | le professor. |
- Dativo: es expresse per le preposition a e alteres; ex:.Illa da le libro a Paulo.
- Ablativo:es expresse per le preposition per e alteres; ex:.Maria va al schola per autobus.
Sin Movimento
Illa va a Paris.
Ille veni ab London.
Le puero sape contar ab 1 usque 10.
Prepositiones de Movimento
1. Movimento in direction a un loco o de un loco
Illa va a Paris.
Ille veni de London.
2. Movimento sin Direction Determinate
Le mus curre sub le lecto.
Le catto salta sur le tabula. (Le mus ja es sur le tabula e salta sur illo).
Le homine cammina in le domo. (Le homine es in le domo e camina de un latere a altere).
3. Movimento Directionate per Preposition
Le mus curre a sub le lecto. Le mus curre de sub le lecto.
Le catto salta a sur le tabula.Le catto salta de sur le tabula.
Le homine cammina a in (entra) le domo. le homine cammina ex le domo. (ex=de in).
12. Parolas Estranier
Parolas estranier o parolas ancora non "interlinguisate" debe esser scripte sin alteration e su pronunciation debe esser plus o minus equal al lingua de origine. Si le lingua non usa le alphabeto latin, como per exemplo: russo, chinese, arabe, japonese, etc., le parola debe esser transcripte secundo le sonos del alphabeto de interlingua, excepte si le parola ja es internationalmente cognoscite per altere fontes, ex: Kung Fu, Tao Te Ching, I Ching, kimono, Buddha, dharma, etc.
Per Walter Cândido de Oliveira, maio/98 - revision 1 in februario/2000
Retro al Pagina Principal
