Le Meraviliose Mago de Oz

Per L. Frank Baum                             Traduction in Interlingua per Francesco Galizia

Le meraviliose mago de Oz (The Wonderful Wizard of Oz,) il es un celebre romance per le scriptor american Lyman Frank Baum, abbreviate in L. Frank Baum, (Chittenango-N. Y., 15 maio 1856 - Glendale - California, 6 maio 1919). Le prime edition esseva publicate ab George M. Hill a Chicago in le mense de maio 1900; con le illustrationes de William Wallace Denslow. Le obra es state pois publicate de novo multe vices (anque con le titulo The Wizard of Oz, Le mago de Oz), et es state traducite in cinquanta linguas. Le successo de iste obra dava initio al cyclo del Libros de Oz, con un dozena de romances del Mundo magic de Oz; inter iste romances nos recorda cellos traducite in italian: Le retorno al regno de Oz (The Road to Oz), Ozma regina de Oz (Ozma of Oz), Oz le pais incantate (The Marvelous Land of Oz) e Oz in periculo (The Emerald City of Oz).
 

Resumpto del Historia:

Dorothy es un puera orphana, qui vive in un ferma in le prateria del Kansas, con le oncles Henrico et Emma e le parve can nigre Toto. Un jorno un tornado subleva le casa del oncles, con le puera e le can ancora al interno (per colpa de Toto, de facto, Dorothy non resultava a sequer le oncles in le refugio subterranee), e le transporta in volo per millias, usque a depositar la in le Terra Blau del parve populo del Munchkins. In le atterrage le casa comprime le maligne Striga del Est. Pro isto le bon Striga del Nord, veni a complimentar se con Dorothy per cello que era evenite e per regratiar la pro haber liberate le populo del Munchkins del sclavitute, dona a illa le Scarpettas de Argento del defuncte perfide Striga del Est. Le blonde Fee del Nord explica pois a Dorothy, que in toto le pais de Oz (assì se clama celle pais phantastic) les existe quatro strigas, de cuje duo fees bon (le Striga del Nord e le Striga del Sud) e duo maligne (le defuncte Striga del Est e le perfide Striga del West). Dorothy exprime subito le desiderio de retornar in Kansas ab le oncles, e le Fee consilia illa de vader ab le Grande e Potente Mago de Oz, le unic qui haberea potite adjutar la. Per trovar le Mago, dice a illa, serà sufficiente sequer le «strata de briccas jalne» usque al Citate de Smaragdo. Le bon Striga basia Dorothy sur le fronte, affirmante que gratias a celle basio nemo osarà facer a illa del mal. Longe le via, a Dorothy e Toto se unira tres companiones de viage, le quales decide de vader con le puera per facer anque illes del requestas personal al Grande e Potente Mago de Oz: le Espaventa-aves (que vole peter de haber un cerebro), e que Dorothy lo habeva liberate del palo al qual era ligate al spatulas in un campo de grano, le fantoche habeva per testa un sacco plen de palea e con dipingite le oculos, le naso e le bucca, con supra un cappello a puncta, il era vestite con un vetule habito de panno azur, anque illo plen de palea e al pedes habeva un par de vetule bottas; le Homine de Latta (que vole peter un corde), qui Dorothy habeva salvate del ferrugine que lo teneva blocate con le bracios altiate e con le hacha stringite per le manos, illo habeva le corpore de latta stannate, e con in testa un imbuto de stanno per cappello, con un oleoator, illa ungueva ante le collo e le mandibula, pois le juncturas del bracios e del gambas; e in fin le Leon coarde (que vole peter le corage), que illa e le duo nove amicos les habeva incontrate longe le strata jalne, e que les salvara ab le Tamaruc, bestias monstruose con le corpore de urso e le testa de tigre. Un postmeridie illes arriva a un large fluvio, per transversar lo le Boschero de stanno con le su hacha taliava del arbores per construer un rate, ma le Espaventa-aves remaneva sol al centro del fluvio attaccate a un palo, ma un ciconia lo prendeva con le patas e lo portava sur le ripa ubi il era le su duo amicos. Illes continuava a camminar longe le strata quando les entrava in un campo de flores rubie: le papaveres, que los faceva addormir Dorothy e le Leon coarde, ma le Espaventa-aves e le Boschero de stanno, portava le puera in bracios ultra le campo de papaveres e pois con le adjuta del gris regina del muses de campo, que le Boschero de stanno habeva salvate ab un catto salvage, construiva un carro trainate per milles muses gris, per portar le grande Leon foras del campo del flores de flamma. Illes alora continuava longe le strata jalne usque ad arrivar al Citate de Smaragdo, Dorothy e le su cameradas son invitate a portar special berillos «pro non esser cecate»; a transverso le lentes, toto appare verde. Le Grande Mago les recipe separatemente in le salon del throno de smaragdos, e a cata uno appare sub diverse semblantias (a Dorothy como un grande testa; al Espaventa-aves como un domina splendide; al Boschero de stanno como un bizzarre monstro, al Leon como un sphera flammante). Le Grande e Potente Mago promitte de adjutar les solmente depost qui illes habera occise Theodora le Perfide Striga del West, qui regna sur le Terra Jalne del Winkies. Durante le viage al recerca del Striga, Dorothy e le cameradas les debe affrontar e luctar contra numerose adversarios, mandate per le Striga del West, pro occider les: 40 lupos (accurtate con le hacha del Boschero de Stanno), 40 corvos (occise per lo Espaventa-aves), le apes nigre (morite rumpente se le aculeos contra le Boschero de latta, durante que le alteres les era celate sub le borrage de palea del Espaventa-aves), e le 12 soldatos Winkies, qui sclavos del striga il era, ab illa, constringite ad attaccar les (terrorisate ab le rugito del Leon coarde). In fin, le Striga usa pro le tertie e ultime vice, le poter del Cappello Aurate pro inviar contra le viagiatores le Simias Alate; que los dismonta le Boschero de latta e le Espaventa-aves, ma los non osa facer del mal a Dorothy, recognoscente le signo del basio del Striga Bon del Nord, e se limita a portar la insimul a Toto e le Leon coarde al castello del Perfide Striga. Hic illa, volente a omne costo appropriar se del scarpettas de Dorothy (qui, in vice, ignora le lor poter), ma sapente de non poter la toccar (per via del basio del Fee sur le fronte), le Striga del West constringe le puera a laborar pro illa como un serva. Le Leon coarde es constringite al jejuno usque a quando consentirà a trainar le carrossa del Striga, ma le Leon continua a refusar (complice Dorothy, qui cata nocte le porta secretemente del cibo). Quando le Perfide Striga roba a Dorothy un del Scarpettas de Argento, le puera, infuriate, lanceava contra de illa un situla de aqua, que inexpectatemente face dissolver le Striga e provocar le su morte. Le Winkies, felice de esser se liberate del tyranna, adjuta Dorothy a reconstruer le Espaventa-aves e le Boschero de Stanno, al qual veni offerte de devenir rege del Regno Jalne del Winkies: ille accepta, ma ante debe adjutar Dorothy a retornar a casa in Kansas. Usante le Cappello de Auro subtrahite al Striga, Dorothy invoca le Rege del Simias Alate, que debe exaudir tres desiderios de Dorothy, assi porta illa e le su cameradas al Citate de Smaragdo. Le Grande Mago de Oz initialmente refusa de incontrar les, ma post le menacia de un attacco del Simias Alate, es constringite a consentir. Ma hic, Dorothy e le su amicos discoperi que le Mago es solmente un charlatan, un vetule ventriloquo qui proveni ab Omaha, in Nebraska, pervenite in le terra de Oz, con le su aerostato, que un forte vento habeva disancorate per transportar lo in celle terra incognite. Pur essente un commun mortal, le false Mago, resulta ad exaudir le desiderios del Espaventa-aves (ille introduce in le testa del fantoche un mixtura de furfura, acos e spinulas como cerebro), del Boschero de latta (ille con un grosse cisorios de lattonero practica un fenestretta in le latere sinistre del pectore, e repone al interno un parve corde de argento plen de sablo) e in fin del Leon (ille subministrava al Leon, un coclearata de melle ab un quadrate vasello de latta verde); in fin pro facer retornar Dorothy e Toto a casa, le Mago decide de construer un nove aerostato, e de retornar assi in Kansas con illes. Le Espaventa-aves veni nominate per le Mago nove Governator del Citate de Smaragdo; ma a causa de un incidente, e del forte vento, totavia, le ballon aerostatic parte con sol le Mago a bordo. Dorothy desperate clama le Simias Alate que tamen non pote transportar la ultra le deserto que circumfere tote le Pais de Oz.. Alora le puera, veni adjutate per le Sentinella con le longe mustachios verde, qui era al guardia del porta del salon, qui le consiliava de peter le adjuta a Glinda, le Striga Bon del Sud. Tote le compania inde va de novo in viage, iste vice verso le Terra Rubie del Quadling, anque iste vice illes affrontava numerose periculos longe le via, como le arbores guerreros, que blocava a illes le strata del Sud. Gratias al hacha del Boschero de Latta, le gruppo resulta a passar indemne. Le cinque arrivava assi al Regno de Porcellana que era ultra un muro blanc e lisie, que illes superava gratias a un scala de ligno construite per le Boschero de stanno. Ultra le muro illes videva un pais plen de parve casas de porcellana, ubi illes incontra le gratiose Princessa de porcellana e le su paliasso Joker. Illes transversava le pais usque a quando arrivava al frontiera delimitate per un secunde muro, superate anque isto muro, arrivava in un grande foresta obscur, ubi le Leon coarde, ora coragiose, occide un horribile aranea gigantesc que terrorisa tote le animales del foresta, e assi veni elegite Rege del Animales. Ille accepta, ma decide de establir se in le foresta sol quando Dorothy serà partite per le Kansas. Le compania pois arriva in le pais del Testas-Martello, estranie esseres humanoide sin bracios, con gambas, un collo que se alonga e le lor mortal testa, que bloca a illes le strata pro le pais del bon Fee Glinda. Alora Dorothy con le Cappello aurate, clama le Simias Alate, que promptemente arrivava con a capite le lor Rege, pro exaudir le tertie e ultime desiderio de Dorothy, assi illa e le su amicos pote superar le pais hostil volante con le Simias Alate. Arrivate al belle palatio del Fee bon, ante le cancellos on habeva tres juvene pueras con uniforme militar rubie, qui demandava a illes le nomines per annunciar al Fee le lor arrivata, post alicun minutas retornava pro dicer a illes qui le bon Fee le haberea recipite. In un grande salon le Fee Glinda era sedite sur un throno de rubinos, et era belle e juvene con un cloma de longe capillos blonde-rubre, e con oculos blau, et illa era vestite con un splendite habito blanc, Dorothy gratias al Fee Glinda discoperi de haber sempre habite le instrumento pro retornar a casa: le Scarpettas de Argento il era magic, defacto, illos pote portar la ubique illa voleva. Le bon Fee Glinda alora roga a Dorothy le magic Cappello Aurate, pro peter al Rege del Simias Alate de portar le Espaventa-aves al verde Citate de Smaragdo e assi governar le su populo como habeva dicite le Mago; pois le Fee dice de portar le Boschero de Stanno al Regno del West e governar le populo del Winkies; e in fin de portar le Leon coragiose al grande foresta obcur e assi devenir le Rege del Animales; pois le bon Fee dona le Cappello Aurate al Rege del Simias Alate pro liberar lo del dominio del Cappello de Auro. Depost haber salutate le su tres cameradas e Glinda le Bon Fee del Sud, Dorothy «prendeva in bracio Toto, batteva per tres vices un contra le altere le talon del Scarpettas de Argento», e assi retornava finalmente a casa in Kansas, ubi imbracia de novo le su oncles Henrico et Emma.

Cinema

Le libro esseva pois adaptate anque per le cinema, le prime films de Oz esseva producite ab le mesme L. F. Baum (1910 e 1914). In un version del 1925, Oliver Hardy recitava le parte del Boschero de Latta. Ma le version plus famose e note es tamen celle del 1939, Le Mago de Oz (The Wizard of Oz) , per le direction de Victor Fleming, con Judy Garland in le parte de Dorothy, qui cantava le famose cantion “Ultra le Iris” (Over the Rainbow), le productores de Hollywood, cambiava anque le color del scarpettas de argento in rubie, pro exigentias cinematographic.