Per Victor Hugo
Traduction in Interlingua per Francesco Galizia
Historia: Jean Valjean, un juvene de Faverolles, debente provider al soror e al su filios, per desperation on trova constringite a robar un pecia de pan; pro iste furto il es condemnate a cinque annos de labores fortiate in le carcere de Toulon, pena que veni augmentate de altere 14 annos depost varie tentativas fallite de evasion. Ille veni liberate post un amnistia in le 1815, depost 19 annos de reclusion; in iste data ille ha 46 annos. Post le exito del carcere Jean Valjean on trova a vagabundar per diverse dies a transverso del sud-est del Francia, sin haber allogiamento ni un labor a causa del su passato de carcerato, como un reprobate del societate. Iste situation desperate face exasperar in ille le resentimento e le odio reguardo al societate e a tote le genere human. Arrivate, in le citate de Digne, ha le fortuna de incontrar le episcopo, Monsenior Myriel, ex aristocratico qui se es transformate, post un crisis spiritual, in un pie e juste homine de Ecclesia ab le ecceptional altruismo; qui le recipe in casa e cerca de redimer le del su vetule peccatos, ma Jean Valjean roba le argenteria del anciano e fuge. Capturate, le policieros, les porta ille de novo de fronte al episcopo, le qual defende ille ab le gendarmes dicente que celle argenteria il era in realitate un dono, e le reprocha per non haber prendite anque le candelabros de argento; usque ad alora le unic objectos de luxo de Myriel. Turbate del caritate del episcopo, in un stato de animo confuse Valjean, liberate comprende de deber cambiar vita; cello mesme anno, le 1815, Jean Valjean va a demorar a Montreuil-sur-Mer ubi, gratias al moneta del episcopo, resulta a installar un floride industria de bijouterie e devenir un citatano respectabile, assumente le false identitate de Monsieur Madeleine. Le su gestos de bonitate e de caritate a favor del povres le face esser multe amate ab le habitantes del citate, et es pro isto nominate burgomaestro. Solmente le inspector de policia local, Javert, qui il era stato carcerero a Toulon, il ha alicun dubitas sur le su passato et initia a suspectar le su real identitate. Intertanto Valjean incontra un povre femina, Fantine, ex laboratrice in le su fabrica licentiata -a su inscientia - per le su directrice del personal proque puera matre, facto inacceptabile pro le moralitate del tempore. Decise ad adjutar le infelice, gravemente malade, Jean Valjean la salva ab Javert qui voleva arrestar la per un aggression a un aristocratico qui la habeva molestate durante le su activitate de prostituta. Un vice cadite in maladia, le promitte de reunir la al filia, Cosette, confidite ab Fantine, cinque annos antea a un copula de taverneros a Montfermeil. Valjean veni a saper que, a causa de un excambio de identitate, un homine capturate ad Arras per le policia es considerate de esser Jean Valjean e risca como tal le ergastolo. Pur sapente que le evento poterea vader a su avantage, eliminante per sempre le suspeciones sur le su passato, le ex fortiato comprende qui non pote permitter que un innocente veni incriminate al su posto; pro isto on vade in Arras ad autodenunciar se al judice, revelante le su identitate e disculpar assì le su "alter ego". Retornate a Montreuil-sur-Mer, Valjean il ha le tempore de assister al morte de Fantine ante que le policia, con Javert al testa, veni ad arrestar la. Resulta pois ad evitar un prime vice al captura, ma pois veni captutate, ma resulta a evader e a simular le su morte. Iste eventos son evenite in le 1823, al epocha in cuje Jean Valjean il ha 54 annos. Jean Valjean post le evasion, va a Montfermeil ubi discoperi le cruel condition in cuje le familia Thénardier, constringe a vivir le parve Cosette, tractate como un serva. Detra le pagamento de un forte summa, e in parte a imponer le proprie autoritate (Valjean il es describite como un homine con un corporatura imponente e un fortia herculee) libera la puera e con illa se cela in un misere casa de Paris. Trovate anque hic ab Javert, ora inspector chef in le capital francese, Valjean es constringite novemente al fuga e resulta a celar se con Cosette, in un convento de monachas de clausura, le Petit-Picpus, in le qual trova refugio gratias al intercession del jardinero, Monsieur Fauchelevent, un ex carrettero a cuje Valjean habeva salvate le vita a Montreuil, gratias al su fortia. Passa in convento quasi sex annos, celante se sub le identitate de Ultime Fauchelevent, fratre del jardinero e que restarà le su nomine "official" per le resto del su vita. Cosette e Jean Valjean les lassa le convento in le 1829, al epocha in cuje ille ha 60 annos e le puera 14. Illes pois vade ad allogiar in Rue Plumet, ubi il ha un vita modeste e retirate, gratias al moneta qui Valjean habeva salvate ante del su captura a Montfermeil; in vice le pecunia que ille habeva ganiate al tempore in cuje le su nomine il era Monsieur Madeleine, amonta al cifra de 600.000 francos, celate al pedes de un arbore in un bosco presso Montfermeil, que Valjean considerava le dote de Cosette. Durante le longe promenadas del duo in le Jardines del Luxembourg, Cosette nota un juvene, Marius Pontmercy, studente universitari, de bon familia ma dishereditate per un litigio, con le avo, M. Gillenormand per motivos politic. Filio de un officiero del Armea napoleonic, supervivite al battalia de Waterloo, Marius gratias a Mabeuf ex soldato de Napoleon, discoperi le ver identitate del patre e le su amor per le Revolution e le Imperator. Arrivate tarde al casa del patre moribunde, promitte a ille de tener fide al su ultime voluntate: quando Marius trovarea un tal Thenardier, facerà de toto pro adjutar le. Celle homine, secundo quanto scripte ab le patre, salvava ille del morte a Waterloo. In realitate Thenardier, extraheva le corpore del officiero ab le cumulo de mortos ubi esserea suffocate, solmente pro depredar le del su monetas. Per Marius repagar celle debita deveni le scopo del su vita. Usque a quando, un die promenante al jardines vide Cosette e se inamora de illa. Intertanto, Jean Valjean cade in un trappa de Thénardier, le ex tavernero de Montfermeil qui, il era devenite capite de un banda de robatores e assassinos parisian e que, a cognoscentia del ricchessa del ex fortiato, attraheva ille in casa sue pro rapinar le. Valjean resulta tamen a salvar se gratias a Marius, qui per caso discoperiva le plano de Thénardier, su inexpectate vicino de casa, a transverso de un foramine sur le pariete que divide le duo casas, avisa le policia, facente tamen assì intervenir sur le loco del delicto proprie le implacabile Javert; ma in le confusion Valjean resulta comocunque a disparer sia del banditos que del policia. Intertanto Marius, il ha discoperte le habitation de Cosette e del patre, initia assi a texer con la juvene un platonic ma intense relation de amor, al inscientia del patre de illa. Quando tamen le vetule, timorose, depost le trappa de Thénardier, pro le indemnitate del filia, communica a illa le su intention de transferer se in Anglaterra, le duo amantes desperate son constringite al separation. Marius, decide de occider se e pro isto va in le centro del citate, ubi es initiate le lucta inter le republicanos e le soldatos del rege Lodovico Philippo e se univa al su amicos, guidate ab Enjolras charismatic capite del rebelles, cercante le morte sur le barricadas. Durante le nocte inter le 5 e 6 junio 1832 Jean Valjean veni a saper, per medio de un littera, del ligamine inter Cosette e Marius, ab ille non mesmo suspectate. Suffocate ab le amor per Cosette, e del pavor de perder la, ille remane conturbate al notitia. Poco depost, celle mesme nocte, Gavroche, filio de Thénardier, inviate ab Marius livra un message per Cosette, que Jean Valjean lege e discoperi le intention del juvene de suicidar se e, al notitia, ille mesme va al barricada; hic, in le infuriar del lucta, retrova Javert, facite prisionero del rebelles e ab iste condamnate a morte. Con un subterfugio, le ex fortiato se incarga del execution del inspector ma, celate detra un muro, que lo rendeva invisibile a totes, simula le homicidio e salva le policiero. Pois, durante que policia e Guarda National irrumpe sur le barricada, porta al secur Marius, colpate e sin sensos, subtrahente le al captura e al morte e portava ille sur le spatulas in un terribile viage a transverso del cloacas parisian. In le tentativa de exir del dedalo del cloaca, Jean Valjean incontrarà Thenardier, refugiate se illac pro fuger del inspector Javert; ille recognosceva le antique tavernero de Montfermeil, ma in vice Thenardier non recognosce Jean Valjean, qui excambia per un assassino e le adjutava in cambio de parte del butino robate al presumpte defuncto qui portava sur le spatula, al exito del cloaca le ex fortiato trova Javert, qui le arresta e conduce in un carrossa. Depost haber depositate Marius a casa del avo, le inspector duceva Jean Valjean a casa sue e, con su summo stupor, le lassava libere de vader via. Pois, le inflexibile inspector de policia, incapace de conciliar le proprie conscientia de homine, qui debe le vita a un criminal e pro isto es grate a ille, con celle de tutor del lege, opta pro le suicidio jectante se in le fluvio Seine. Marius, restabilite se ab le ferimentos e reconciliate se con le avo, sposa Cosette - con le consenso de Jean Valjean - in le 1833. Depost le matrimonio iste, pur habente recipite le offerta de viver con le sposos in le lor casa, como a Montreuil, ille comprende, de non poter poner le proprie felicitate supra a celle de Cosette e de non poter permitter que le su passato pote mitter in periculo le vita futur del juvene sposa. Pro isto, a Marius narra del su passato de carcerato, et accepta con profundo dolor de separar se ab Cosette e de non vider la plus. Lontan ab le filia adoptive, sol e depresse, Jean Valjean a 64 annos initia ad ammalar se. Quando, in le junio 1833, Marius veni a saper, proprie gratias a Thénardier, de deber le vita a Jean Valjean, va con Cosette ab ille, pro dar le tempore al vetule de vider un ultime vice le amate filia adoptive. Valjean mori, illuminate ab le candelas ponite sur le candelabros del episcopo de Digne, in le cuje exemplo ha vivite le su vita de carcerato redempte.
Jean Valjean – Ex fortiato persequite del lege, ma de grande humanitate e bonitate. Devene le patre adoptive de Cosette, prodigante se pro illa.
Javert – Policiero e inspector de prime grado, inflexibile tutor del lege, face del captura de Jean Valjean uno scopo de vita, usque al lor dramatic incontro final.
Fantine – Juvene abandonate ab le su amante, del qual ha un filia, Cosette. Pro provider a illa va a laborar e la confida al familia Thénardier, sin saper del lor cruelitate, usque a morir de maladia, malgrado le adjuta de Jean Valjean.
Cosette – Filia de Fantine, vive le prime octo annos del su vita presso le Thénardier, la qual es tractate como un sclava. Pois veni salvate ab Jean Valjean, qui deveni le su patre adoptive.
Marius Pontmercy – Juvene de bon familia, que abandona in odio al ideas del avo Vive in povressa et es amico de Enjolras, pro le su ideales republican. Se inamora de Cosette.
Le Thénardier – Copula de taverneros qui tracta Cosette como un serva; pois a Paris, Thénardier devene capite de un banda de criminales.
Gavroche – Filio non amate ni supportate de Thénardier, mori sur le barricadas.
Eponine – Filia major de Thénardier, inamorate de Marius a cuje salva le vita duo vices.
Enjolras – Chef del studentes qui les combatte sur le barricadas del 5 junio 1832.
Monseigneur Myriel – Episcopo de Digne, con un grande fortia moral. Es le prime personage del romance, le su exemplo es de stimulo a Jean Valjean in le su redemption.
Père Fauchelevent – Un vetule carrettero qui veni salvate ab Jean Valjean a Montreuil-sur-Mer, e qui adjuta le ex fortiato a rifugiar se con Cosette in le convento de cuje es jardinero.
Monsieur Gillenormand – Avo de Marius, es un burgese le cuje ideas monarchic face abandonar al nepote le casa. Totevia le vetulo ama Marius, e le recipe post le 5 junio.
Azelma – Filia minor de Thénardier, adjuta le patre in le su fraudes.
Mabeuf – Ex soldato napoleonic, amico de Marius qui adjuta a cognoscer e comprender le figura heroic del patre. Mori sur le barricada, in un action heroic.
