Augurios de Bon e Felice Anno Nove 2011 a totes le interlinguistas de Italia, Europa e del Mundo
mercoledì 29 dicembre 2010
domenica 5 dicembre 2010
Le PRINCE
per Niccolò Machiavelli
traduction interlingua per Francesco Galizia
per Niccolò Machiavelli
traduction interlingua per Francesco Galizia
Niccolò Machiavelli, nasceva a Florentia le 3 de maio 1469, ab Bernardo e Bartholomea de’Nelli, tertie de quatro filios. Le 19 de junio 1498, es electe Secretario del Secunde Cancelleria del Republica de Florentia. In autumno 1501, ille sposa Marietta de Luigi Corsini, e habera ab illa septe filios. Le 7 de novembre 1512, post le cadita del republica, e le retorno del familia De Medici al governamento, ille es exonerate de tote le cargas public, post 14 annos de labor pro Florentia. In le annos sequente ille es ingagiate a scriber varie obras litterari: ultra su obra principal, le “Prince “(1513), scribe le “Discursos sur le prime deca de Tito Livio” (1515), le comedia “le Mandragola” (1518), le tractato “Del arte del guerra” (1520) e in le annos sequente, le novella “Belfagor le archidiabolo”(1522), le secunde comedia “Clizia”(1525), e varie altere obras historic e politic. Niccolò Machiavelli, moriva in povressa a Florentia le 21 de junio 1527, le die sequente es inhumate in le Ecclesia de Sancte Cruce inter le grande italianos del arte, del scientia e del litteratura. Le Prince, es constituite per 26 capitulos, dividite in quatro partes. In le prime (I-XI cap.) on parla del diverse formas de stato. In le secunde (cap.XII-XIV) on examina le problemas del Militias voluntari del citate, plus secur que le mercenarios. Le tertie parte (cap.XV-XXIV) examina le qualitate necessari al arte de governar le statos. In le ultime parte (cap.XXV-XXVI) Machiavelli, prime italiano, se poneva le problema del unitate de Italia, como necessitate politic, e termina le tractato con le versos conclusive del cantion de Francesco Petrarca: Italia mie.
Le Prince: Capitulo XXVIe. Exhortation a prender le Italia e liberar lo del manos del barbaros.
Considerate tote le cosas del quales io ha usque hic tractate, io me ha demandate si le circumstantias presente esseva apte a honorar un nove prince, e si il habeva modo a consentir a un prince sage e capace de introducer novitates institutional tal a assecurar gloria a ille e beneficios al collectivitate. Ora a me il sembla que il ha tal e tante circumstantias favorabile a un prince nove, e io non sape si il ha unquam essite un epocha plus propitie que iste. E si, como io jam diceva in le capitulo VI, il esseva necessari pro poner in evidentia le grande qualitates de Moses, que le populo de Israel esseva sclavo in Egypto; e pro cognoscer le grandor de animo de Cyro, que le Persianos esseva opprimite per le Medios, e le excellentia de Theseo, que le Athenieses esseva dispergite; assi ora, pro recognoscer le valor de un spirito italian, il esseva necessari que le Italia se reduceva in le conditiones in le quales illo se trova, e que illo esseva plus sclavo que le Hebreos, plus servo que le Persianos, plus dispergite que le Athenieses; sin guida, sin ordine, battite, spoliate, lacerate, percurrite per le estranieros, post haber supportate omne sorta de calamitate. Qualque radio de luce se ha manifestate qualque vice in qualque italiano. Tal a poter facer pensar que ille esseva inviate per Deo pro le redemption de Italia. Totevia on ha essite vidite que, in le momento decisive, le fortuna non le ha adjutate. De modo que Italia, remanite quasi sin vita, attende vider qual pote esser le homine capace a sanar su vulneres, de poner fin al saccheos de Lombardia1, al pression fiscal del Regno de Napoli e de Toscana2 e de sanar lo ab su plagas jam desde longe tempore gangrenate. Nos vide como Italia preca Deo qui manda a illo alicuno pro redimer lo ab iste crueltates e prepotentias del barbaros. Nos vide Italia toto preste e disponibile a sequer un bandiera, a condition que il ha alicuno que lo prende. Ni on vide hodie in qual casa regnante, Italia pote sperar plus que in le Casa Vostre3, le qual con su fortuna e virtute, favorate per Deo e per le Ecclesia, del qual illo es ora chef, potera facer se chef de iste redemption. Il non essera multo difficile, si vos habera presente le interprisas e le vitas del heroes antea indicate. E, ben que ille homines es rar e meraviliose, non minus illes esseva homines, e cata uno ageva in circumstantias minus favorabile que le presente; perque lor interprisas non esseva plus juste que isto ni plus facile, ni esseva Deo a illes plus amico que a vos. In iste interprisa il ha un grande justitia: “Il es juste le guerra pro illes al quales illo es necessari. E sacre es le armas quando in illos il ha le unic sperantia”4. Toto sembla favorabile al interprisa, e, in tal circumstantias, il non ha grande difficultates, si on prendera exemplo ab illes del quales io ha parlate. Ultra isto, hic on vide cosas extraordinari, sin falta obra de Deo: le mar se ha aperite, un nube ha indicate vos le cammino, le petra ha effundite aqua, hic le manna ha pluvite ab le celo, omne cosas ha contribuite a vostre grandor5. Le resto vos lo debe facer. Deo non vole facer omne cosa, perque non vole levar a nos le libere arbitrio e le parte de gloria que pertine a nos. Il non ha a meraviliar se si alicuno del indicate italianos non ha potite facer lo, on pote sperar que essera facite per le illustre Casa Vostre; anque si in tante revolutiones in Italia e in tante exercitios de guerra, a nos il sembla sempre que le virtute militar ha finite. Isto nasce perque le vetere ordinamentos italian non esseva plus bon, e il non ha essite alicuno apte a trovar nove de illos. Nihil, totevia, da tante gloria e respecto a un homine nove, quanto crear nove leges e nove ordinamentos, que es ben fundate e que ha lor grandor. E in Italia non manca materia al qual dar forma: il ha le grande valor del populo, anque si manca le valor del chefes. Que vos observa usque qual puncto in le duellos e in le combattos le italianos es superior per fortia, dexteritate e ingenio6; ma, como on veni al armeas, illes non face bon figura. E, toto veni ab le debilitate del chefes. Illes qui sape non es obedite, e cata uno pensa saper commandar, ma il non ha essite alicuno capace de distinguer se gratias al capacitate politic e al fortuna, de modo a humiliar le alteres. De isto nasce que, desde tante tempore, in le numerose guerras facite in le passate vinti annos, omne armea integremente italian sempre ha facite mal proba. De isto es proba le battalias del Taro, de Alessandria, Capua, Genova, Vailà, Bologna, Mestre.7 Volente dunque le illustre Casa Vostre sequer illes excellentes homines que redimeva le lor provincias, il es necessari, antea tote le altere cosas, como ver fundamento de omne interprisa, provider se de un armea proprie; perque illo habera le plus fidel, le plus ver, le melior soldatos. E, ben que le infanterias suisse et espaniol es estimate terribile, totevia ambes ha alicun defectos, assi un tertie typo de armea poterea non solo opponer se a illos, ma confider de vincer los. Perque le espanioles non pote sustener le collision del cavalleria, e le suissos debe timer le altere infanterias, quando illos es equalmente determinate a combatter. Assi, on ha vidite e on continuara a vider que le espanioles non pote sustener un cavalleria francese e que le suissos pote esser vincite per un infanteria espaniol. Iste ultime facto deberea esser submittite a altere probas, ma on ha vidite un essayo in le battalia de Ravenna8, quando le infanterias espaniol combatteva le soldatos german, qui seque le mesme ordine del suissos. Le espanioles, con le agilitate del corpore e le adjuta de lor parve scutos con le sporon, penetrava sub le piccas inimic, e colpava le germanos incapace a defender se; le espanioles les haberea annihilate, si non habeva arrivate le cavalleria. Individuate le latere debile del un e del altere de iste infanterias, on pote instituer un de typo nove, que resiste al cavalleria e non ha pavor del altere soldatos; isto essera fructo del qualitate del armas e de un modo nove de ordinar se. Justo iste es le innovationes que da reputation e grandor a un prince nove. Non se debe, dunque, lassar passar le occasion de dar a Italia, post tante tempore, su redemptor. E io non ha parolas pro exprimer con qual amor ille esserea recipite in tote ille provincias que ha patite per le invasiones estranier; con qual sete de vindicantia, con qual obstinate fide, con qual pietate, con qual lacrimas. Qual portas esserea serrate a ille? Qual populos le denegarea obedientia? Qual invidia se opponerea a ille? Qual italiano le denegarea le obsequio? A totes es intolerabile iste barbare dominio. Prende, dunque, le illustre Casa Vostre iste interprisa con le animo e con le sperantia que es apte al interprisas juste; de modo que, sub le insignia de Medici, le Patria es nobilitate, e sub su auspicios deveni ver le prediction de Petrarca:
Le Prince: Capitulo XXVIe. Exhortation a prender le Italia e liberar lo del manos del barbaros.
Considerate tote le cosas del quales io ha usque hic tractate, io me ha demandate si le circumstantias presente esseva apte a honorar un nove prince, e si il habeva modo a consentir a un prince sage e capace de introducer novitates institutional tal a assecurar gloria a ille e beneficios al collectivitate. Ora a me il sembla que il ha tal e tante circumstantias favorabile a un prince nove, e io non sape si il ha unquam essite un epocha plus propitie que iste. E si, como io jam diceva in le capitulo VI, il esseva necessari pro poner in evidentia le grande qualitates de Moses, que le populo de Israel esseva sclavo in Egypto; e pro cognoscer le grandor de animo de Cyro, que le Persianos esseva opprimite per le Medios, e le excellentia de Theseo, que le Athenieses esseva dispergite; assi ora, pro recognoscer le valor de un spirito italian, il esseva necessari que le Italia se reduceva in le conditiones in le quales illo se trova, e que illo esseva plus sclavo que le Hebreos, plus servo que le Persianos, plus dispergite que le Athenieses; sin guida, sin ordine, battite, spoliate, lacerate, percurrite per le estranieros, post haber supportate omne sorta de calamitate. Qualque radio de luce se ha manifestate qualque vice in qualque italiano. Tal a poter facer pensar que ille esseva inviate per Deo pro le redemption de Italia. Totevia on ha essite vidite que, in le momento decisive, le fortuna non le ha adjutate. De modo que Italia, remanite quasi sin vita, attende vider qual pote esser le homine capace a sanar su vulneres, de poner fin al saccheos de Lombardia1, al pression fiscal del Regno de Napoli e de Toscana2 e de sanar lo ab su plagas jam desde longe tempore gangrenate. Nos vide como Italia preca Deo qui manda a illo alicuno pro redimer lo ab iste crueltates e prepotentias del barbaros. Nos vide Italia toto preste e disponibile a sequer un bandiera, a condition que il ha alicuno que lo prende. Ni on vide hodie in qual casa regnante, Italia pote sperar plus que in le Casa Vostre3, le qual con su fortuna e virtute, favorate per Deo e per le Ecclesia, del qual illo es ora chef, potera facer se chef de iste redemption. Il non essera multo difficile, si vos habera presente le interprisas e le vitas del heroes antea indicate. E, ben que ille homines es rar e meraviliose, non minus illes esseva homines, e cata uno ageva in circumstantias minus favorabile que le presente; perque lor interprisas non esseva plus juste que isto ni plus facile, ni esseva Deo a illes plus amico que a vos. In iste interprisa il ha un grande justitia: “Il es juste le guerra pro illes al quales illo es necessari. E sacre es le armas quando in illos il ha le unic sperantia”4. Toto sembla favorabile al interprisa, e, in tal circumstantias, il non ha grande difficultates, si on prendera exemplo ab illes del quales io ha parlate. Ultra isto, hic on vide cosas extraordinari, sin falta obra de Deo: le mar se ha aperite, un nube ha indicate vos le cammino, le petra ha effundite aqua, hic le manna ha pluvite ab le celo, omne cosas ha contribuite a vostre grandor5. Le resto vos lo debe facer. Deo non vole facer omne cosa, perque non vole levar a nos le libere arbitrio e le parte de gloria que pertine a nos. Il non ha a meraviliar se si alicuno del indicate italianos non ha potite facer lo, on pote sperar que essera facite per le illustre Casa Vostre; anque si in tante revolutiones in Italia e in tante exercitios de guerra, a nos il sembla sempre que le virtute militar ha finite. Isto nasce perque le vetere ordinamentos italian non esseva plus bon, e il non ha essite alicuno apte a trovar nove de illos. Nihil, totevia, da tante gloria e respecto a un homine nove, quanto crear nove leges e nove ordinamentos, que es ben fundate e que ha lor grandor. E in Italia non manca materia al qual dar forma: il ha le grande valor del populo, anque si manca le valor del chefes. Que vos observa usque qual puncto in le duellos e in le combattos le italianos es superior per fortia, dexteritate e ingenio6; ma, como on veni al armeas, illes non face bon figura. E, toto veni ab le debilitate del chefes. Illes qui sape non es obedite, e cata uno pensa saper commandar, ma il non ha essite alicuno capace de distinguer se gratias al capacitate politic e al fortuna, de modo a humiliar le alteres. De isto nasce que, desde tante tempore, in le numerose guerras facite in le passate vinti annos, omne armea integremente italian sempre ha facite mal proba. De isto es proba le battalias del Taro, de Alessandria, Capua, Genova, Vailà, Bologna, Mestre.7 Volente dunque le illustre Casa Vostre sequer illes excellentes homines que redimeva le lor provincias, il es necessari, antea tote le altere cosas, como ver fundamento de omne interprisa, provider se de un armea proprie; perque illo habera le plus fidel, le plus ver, le melior soldatos. E, ben que le infanterias suisse et espaniol es estimate terribile, totevia ambes ha alicun defectos, assi un tertie typo de armea poterea non solo opponer se a illos, ma confider de vincer los. Perque le espanioles non pote sustener le collision del cavalleria, e le suissos debe timer le altere infanterias, quando illos es equalmente determinate a combatter. Assi, on ha vidite e on continuara a vider que le espanioles non pote sustener un cavalleria francese e que le suissos pote esser vincite per un infanteria espaniol. Iste ultime facto deberea esser submittite a altere probas, ma on ha vidite un essayo in le battalia de Ravenna8, quando le infanterias espaniol combatteva le soldatos german, qui seque le mesme ordine del suissos. Le espanioles, con le agilitate del corpore e le adjuta de lor parve scutos con le sporon, penetrava sub le piccas inimic, e colpava le germanos incapace a defender se; le espanioles les haberea annihilate, si non habeva arrivate le cavalleria. Individuate le latere debile del un e del altere de iste infanterias, on pote instituer un de typo nove, que resiste al cavalleria e non ha pavor del altere soldatos; isto essera fructo del qualitate del armas e de un modo nove de ordinar se. Justo iste es le innovationes que da reputation e grandor a un prince nove. Non se debe, dunque, lassar passar le occasion de dar a Italia, post tante tempore, su redemptor. E io non ha parolas pro exprimer con qual amor ille esserea recipite in tote ille provincias que ha patite per le invasiones estranier; con qual sete de vindicantia, con qual obstinate fide, con qual pietate, con qual lacrimas. Qual portas esserea serrate a ille? Qual populos le denegarea obedientia? Qual invidia se opponerea a ille? Qual italiano le denegarea le obsequio? A totes es intolerabile iste barbare dominio. Prende, dunque, le illustre Casa Vostre iste interprisa con le animo e con le sperantia que es apte al interprisas juste; de modo que, sub le insignia de Medici, le Patria es nobilitate, e sub su auspicios deveni ver le prediction de Petrarca:
Virtute contra furor
Prendera le armas, e facera le combatto curte,
Que le antique valor
In le italic corde non ha ancora morite.9
Prendera le armas, e facera le combatto curte,
Que le antique valor
In le italic corde non ha ancora morite.9
1 Saccheo complite per le franceses.
2 Taxationes per le franceses in Lombardia, e le espanioles in le regno de Napoli.
3 Casa de' Medici, Papa Leon Xe esseva del familia de' Medici, Seniores de Florentia.
4 Tito Livio. Historias, Libro IXe
5 Le prodigios del fuga del hebreos ab Egypto e de lor viage verso le Palestina.
6 Allusion al Defiantia de Barletta (13 februario 1503), de 13 cavalleros italian contra 13 franceses terminate con le victoria del italianos.
7 A Fornovo de Taro in julio 1495, se combatteva le battalia inter le armea guidate per Francesco Gonzaga, contra le armea de Carole VIIIe. rege de Francia; le franceses conquireva facilemente Alessandria (1499), Capua (1501), Genova (1507), Bologna (1511), a Vailà (Vailate), le venetianos esseva vincite in 1509, durante que Mestre esseva occupate per le espanioles in le anno 1513.
8 le die 11 de april 1512.
9 Versos del cantion “Italia mie” de Francesco Petrarca.
2 Taxationes per le franceses in Lombardia, e le espanioles in le regno de Napoli.
3 Casa de' Medici, Papa Leon Xe esseva del familia de' Medici, Seniores de Florentia.
4 Tito Livio. Historias, Libro IXe
5 Le prodigios del fuga del hebreos ab Egypto e de lor viage verso le Palestina.
6 Allusion al Defiantia de Barletta (13 februario 1503), de 13 cavalleros italian contra 13 franceses terminate con le victoria del italianos.
7 A Fornovo de Taro in julio 1495, se combatteva le battalia inter le armea guidate per Francesco Gonzaga, contra le armea de Carole VIIIe. rege de Francia; le franceses conquireva facilemente Alessandria (1499), Capua (1501), Genova (1507), Bologna (1511), a Vailà (Vailate), le venetianos esseva vincite in 1509, durante que Mestre esseva occupate per le espanioles in le anno 1513.
8 le die 11 de april 1512.
9 Versos del cantion “Italia mie” de Francesco Petrarca.
Iscriviti a:
Post (Atom)